Osman Gazi, 1. Osman veya Osman Bey, 1258 yılında Anadolu Selçuklu Devleti’nin Uçbeyi olan Ertuğrul Gazi’nin oğlu olarak Söğüt’te dünyaya geldi.
Annesinin ismi Halime Hatun’dur. Gündüz Bey ve Saru Batu Savcı Bey isminde iki abisi vardır. Orhan Bey, Çoban Bey, Pazarlı Bey, Alaeddin Bey, Hamid Bey, Melik Bey ve Fatma Hatun isminde çocukları vardır. Osmanlı Beyliği ve Osmanlı Hanedanı’nın kurucusu ve beyliğin ilk padişahı olan Türk hükümdar ve komutandır. Dedesinin Süleyman Şah veya Gündüz Alp isimli Kayı Beyi olduğu bilinmektedir. Büyükannesi Hayme Hatun’dur.
Babası Ertuğrul Gazi Batı Anadolu’da Söğüt Ovası ile Domaniç Yaylasında yaşayan Oğuz Türkleri’nin Bozok boyunun Kayı kolundan olan büyük kalabalık bir obaya beylik etmekteydi. Osman Gazi 1280’lerden 1300’e kadar 20 yıllık Osmanlı devletinin doğuş süreci evresinde toplumsal düzeni çok karışık Bitinya bölgesinde yani günümüzdeki Bursa, Bilecik, İznik yörelerinde gücünü korumak ve ufak uç beyliğini güçlendirmek için bir dizi bölgesel çatışmalara girmiştir.
Kulucahisar ve Karacahisar kalelerinin fetihlerinden sonra 1299 yılında İnegöl’ü almasından sonra Osmanlı Devleti’nin kurmuştur. Birçok tarihçi 1299 yılında Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılışı ile Osman Gazi’nin, Anadolu’nun diğer Türk beylikleri arasında istiklalini ilan ederek, Osmanlı Devleti’ni kurduğunu kabul ederler.
Osman Gazi son yıllarında yaşının ilerlemesi ve damla illeti denilen gut hastalığı yüzünden 1326 yılında Bursa’da vefat etmiştir. Osman Gazi’nin önce Söğüt’te babası Ertuğrul Gazi’nin türbesine gömülmüş ve vefatından önce Orhan Bey’e vasiyeti olarak şöyle demiştir:
“Oğul, Ben öldüğüm vakit beni Bursa’da şu Gümüşlü Kümbetin altına koy. Bir kimse sana Allah’ın buyurmadığı sözü söylese sen onu kabul etme. Eğer bilmezsen Allah ilmini bilene sor. Bir de sana itaat edenleri hoş tut. Bir de askerlerine daima ihsan et ki, senin ihsanın onun halinin tuzağıdır.”
Osman Bey öldüğü sırada Bursa’nın fethi daha gerçekleşmemişti. Orhan Bey’in Bursa’yı fethettikten sonra naaşını Söğüt’ten alıp Bursa kalesinin içinde bulunan Gümüşlü Kümbet olarak da bilinen Saint Elia Manastırı’nın olduğu alana nakletmiş ve babasının vasiyetini böylece gerçekleştirmiştir.
Osman Gazi’nin Türbesi şu an Bursa ilinin Tophane semtinde bulunmaktadır. 1801 yılında yangınla sonra da 1855 depremi ile de tamamen yıkılan türbe Sultan Abdülaziz tarafından eski yapısına sadık kalınarak, 1863 yılında bugünkü haline getirilmiştir.
Türbenin ortasında bulunan sedef kakmalı ahşap sanduka Osmangazi’ye aittir, sandukanın etrafı sedef kakmalı korkuluklarla çevrilmiştir. Abdülaziz’in Bursa’yı ziyareti sırasında yapılmış kadife üzerine gümüş ve sim ile işlenmiş, Osmangazi’nin şahsiyeti doğumu ve saltanat senesi ile ölümü gibi tarihleri gösteren örtü sandukanın üzerine örtülmüştür. Türbenin içinde Osmangazi’nin oğlu Alaaddin bey, Orhangazi’nin eşi Aspurça Hatun ile on yedi yakınının sandukaları bulunmaktadır.